Küre Dağları

Küre Dağları

Küre Dağları coğrafi olarak Türkiye’nin kuzeyinde orta Karadeniz bölgesinde Kuzey Anadolu Dağ Sisteminin bir parçasını oluşturmaktadır. İsfendiyar Dağları olarakta bilinen Küre Dağları’nın orta Karadeniz kıyısı boyunca yaklaşık 250,0 km uzunluğunda bir sıradağdan oluştuğu ve Bartın, Kastamonu ve Siop illeri sınırları içerisinde kaldığı görülmektedir (Şekil 1). Küre Dağları’nın en yüksek noktası (2,019m) doğuda yer alan  Yaralıgöz dağıdır. Küre Dağları’nın Batı bölümünde en yüksek noktası (1,746m) ise Güneybatı da yer alan Ballıdağ’dır.  



Şekil 1 - Küre Dağları (Coğrafi Konum - Milli Park)

Küre Dağları, Dünya Yaban Hayatı Koruma Vakfı (WWF) tarafından tanımlanan 200 Küresel Ekolojik Bölge’den Kafkasya ve Kuzey Anadolu ılıman ormanı olarak adlandırılan bölgede yer  almaktadır. Diğer yandan Dünya Koruma ve İzleme Merkezi (WCMC), WWF ve çok sayıda uzman tarafından 1999 yılında Avrupa ve çevresindeki acil olarak korunması gereken orman alanlarından (Avrupa Ormanlarının Sıcak Noktaları)  9’u nun Türkiyede yer aldığı ve Küre Dağlarının da Türkiye’nin 9 sıcak noktasından biri olduğu görülür (Şekil 2). Dolayısı ile Küre Dağları Türkiye’nin Küresel ölçekte korunması gerekli öenmli doğa alanlarından birini oluşturmaktadır.  


Şekil 2 - Türkiye'nin Sıcak Noktaları

Küre Dağları Milli Parkı:
Küre Dağları Milli Parkı (KDMP); Türkiye’nin kuzeyindeki, Kuzey Anadolu Dağ Sisteminin bir parçasını oluşturan Küre Dağları’nın batı ucunda yer almaktadır (Şekil 1). Düzensiz bir şekle sahip ve 37,753 hektarlık bir “çekirdek zon”dan ibaret olan KDMP’nın etrafında ise  134,366 hektarlık alan “tampon zon”u temsil etmektedir (Şekil 1).  Doğu-batı doğrultusunda uzanan milli park sınırları içerisinde herhangi bir yerleşim yeri bulunmamaktadır. Tampon bölgede Azdavay, Pınarbaşı, Şenpazar, Cide, Kurucaşile, Amasra ve Ulus ilçeleri ile Arıt belde sınırları içerisinde toplam 123 köy  ve bu köylerde yaklaşık 20.000 nüfus bulunmaktadır.

KDMP alanı; jeolojik bakımdan, Batı Karadeniz karstik zonunda yer aldığı ve Jura-Kretase yaşlı kireçtaşları dahil, Paleozoik (I. Dönem) ile Kuaterner (IV. Dönem) arası jeolojik oluşumlardan meydana geldiği görülmektedir. Zon üzerinde oluşan dört ana aşınım yüzeyi, ‘karstik’ yüzey şekilleri  olarak bilinen çok ilginç ve olağandışı örnekler yaratmıştır. Alanda yaygın olan İnaltı kireçtaşları, olağanüstü jeomorfolojik oluşumlar yaratmıştır. Kanyonlar, vadiler, mağaralar, dolinler, şelaleler, ve benzerlerinden oluşan yüzey şekilleri ile karışık ormanlardan oluşan bitki örtüsü milli park alanında eşsiz doğal peyzajlar ortaya koymaktadır. Anakayanın erimesi ile oluşan boşluklar ve kanallar, yeraltı suyunu depo etmek ve boşaltmak suretiyle hem arazinin su düzenine katkıda bulunmakta hem de üzerindeki sık ormanların gelişmesine yardımcı olmaktadır (Şekil 3).



Şekil 3 - Küre Dağları Milli Parkı Yüzey Suları (Devrekani Çayı)

KDMP alanında su; doğal olarak peyzajın sürdürülebilirliğinde önemli bir rol oynamaktadır. KDMP alanını drene eden bütün akarsular kuzeye doğru akmakta ve nihayet Karadeniz’e ulaşmaktadır. En önemli akarsular Devrekani ve Şehriban (Aydos) çaylarıdır. Milli Parkın (MP) batı kesimini drene eden Ulus ve Arıt çayları, Bartın Çayı’nın kollarını oluşturmaktadır.  Milli Park alanından doğan Ulu Çay, Arıt Çayı gibi bazı çaylar alan dışına çıkarken bazıları doğrudan Karadeniz’e akmaktadır.